Vertalen is in de eerste plaats communiceren. Het is niet simpelweg een kwestie van een tekst omzetten van de ene in de andere taal. De vertaler moet als het ware ‘in de tekst kruipen’. Wat wil de schrijver precies overbrengen? Wat wil hij/zij bereiken? Ook een zeer belangrijk punt: voor wie is de tekst bedoeld? Vaak lees je een tekst die in de derde persoon wordt geschreven. Maar is dat altijd handig? Als de tekst bedoeld is voor de lezer zelf (bv algemene voorwaarden), zou het niet misschien een beter idee zijn om de tweede persoon te gebruiken in de vertaling (“you”)? Op die manier komt de tekst beter tot leven en wordt de lezer zelf beter betrokken bij de tekst.
Het belang van duidelijk communiceren geldt ook voor het vertalen van juridische stukken. Een extra belangrijke eis in dit opzicht is uiteraard dat de vertaling juridisch kloppend is. Nederland kent een ander rechtsstelsel dan de Engelssprekende landen (‘civiel recht’), met het gebruik van wetboeken. In het civiel recht en in het bijzonder de Nederlandse rechtspraak komt men begrippen tegen die niet bestaan in Engelssprekende landen. Deze begrippen moeten natuurlijk goed tot uiting komen in de vertaling zonder dat er verwarring ontstaat met Engelstalige begrippen.
Uiteraard is het EU-recht heersend in Nederland en veel van onze wetten zijn ontleend aan de EU-wetgeving. Denk bijvoorbeeld aan de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming. Aangezien deze wetgeving ook al in het Engels bestaat (GDPR) zijn de hierin gebezigde begrippen verplicht. Een vertaler moet dus goed op de hoogte zijn van de EU-wetgeving en de rechtspraak van in het bijzonder het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Een algemeen punt dat niet vaak wordt benadrukt is het belang om te luisteren tijdens het vertaalproces. Ook niet native-speakers Engels in Nederland hebben meestal een uitstekend gevoel voor hoe het Engels klinkt. We weten allemaal dat Engels bij uitstek de wereldtaal is. Een vertaler moet er daarom altijd bij blijven stilstaan dat een (groot) deel van zijn/haar lezers Engels als tweede of zelfs derde taal spreekt. Dit onderstreept des te meer de noodzaak om de boodschap duidelijk en niet al te ingewikkeld te formuleren. Hiermee komen we terug naar het eerste punt, het belang van communiceren. Eind jaren zeventig van de vorige eeuw werd de ‘plain English’ campagne gelanceerd. Dit begon toen Chrissie Maher, een maatschappelijk werker, buiten de Houses of Parliament een groot aantal onduidelijke overheidsformulieren aan flarden scheurde. Ze startte de campagne nadat twee gepensioneerden dood waren gevroren doordat zij een aanvraagformulier voor subsidie voor stookkosten niet hadden begrepen. Sindsdien is ‘plain English’ niet weg te denken uit de Engelse taal. Ook Amerika kent een gelijksoortige traditie, die teruggaat tot de onafhankelijkheidsstrijd. Martin Cutts, auteur van de Oxford Guide to Plain English, beschrijft het doel van het bezigen van plain English als volgt: “The writing and setting out of essential information in a way that gives a co-operative, motivated person a good chance of understanding the document at first reading, and in the same sense that the writer meant it to be understood.” Deze gedachte mag nooit worden vergeten in het vertaalproces.
Heeft u meer vragen over het juridisch vertalen naar het Engels? Of bent u benieuwd naar wat we voor u kunnen betekenen? Neem dan contact op met Juridisch en Financieel Vertaalbureau Fiducia.
